تاریخچه پژوهشکده

در ابتدای سال ۱۳۸۵، پس از اخذ مجوز از شورای گسترش وزارت علوم و جذب حمایت های مالی از شرکت تحقیقاتی- مهندسی توفیق دارو و ﻣﺴﺌﻮلان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و بنیاد الکساندر فون هومبولت آلمان، گروه پژوهشی شیمی پپتید در دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی آغاز به کار نمود. پس از طی مراحل قانونی و براساس عملکرد مثبت گروه پژوهشی در سال ۱۳۸۸، به مرکز پژوهشی و در سال ۱۳۹۲، به پژوهشکده شیمی پپتید ارتقا پیدا کرد. هدف اصلی این پژوهشکده، تلاش در جهت دستیابی به دانش فنی داروهای پپتیدی و انجام طرح ­های پژوهشی مشترک با سایر همکاران دانشگاه­ های داخلی و خارجی بوده که خوشبختانه طی سال های گذشته موفقیت­ های بسیار خوبی را بدست آورده است که از جمله آنها، دستیابی به دانش فنی بیش از ۱۰ داروی مورد نیاز کشور و تعداد زیادی طرح تحقیقاتی مشترک، با سایر دانشگاه ­های داخلی و خارجی است.

معرفی پژوهشکده

دنیای زنده بدون حضور پپتیدها قابل تصور نیست. این پلیمرهای زیستی به ظاهر کوچک، نقش بزرگی را در سیستم­ های زیستی ایفا می­ نمایند. هورمون­ های پپتیدی و انتقال دهنده ­های عصبی اصلی­ ترین تنظیم ­کننده ­های بدن موجودات زنده به شمار می­ آیند. شیمی پپتید ماهیت بین رشته ای دارد و بخوبی ارتباط موثر و مناسبی بین رشته ­هایی نظیر بیوشیمی، بیولوژی مولکولی، شیمی دارویی و بیوتکنولوژی را برقرار ساخته است. همچنین پتانسیل مناسبی جهت ارتباط با ساخت میکروراکتورها، بیوراکتورها و نیز مهندسی کنترل را دارا است. لذا، قرن آینده بعنوان قرن کدهای بیولوژیکی نامگذاری شده است و در این میان، پپتیدها به دلیل ساختار طبیعی تنوع خواص بیولوژیکی، دارویی و اثرات سمیت کمتر جایگاه ویژه­ای پیدا کرده ­اند.

خانواده ترکیبات پپتیدی، دارای خواص دارویی گسترده و متنوعی نیز هستند، بطوری­که در حال حاضر بیش از ۲۴۰ نمونه پپتیدی مراحل نهایی کلینیکی را می­ گذرانند و بزودی حجم وسیعی از بازار دارویی را به خود اختصاص خواهند داد. بازار داروهای پپتیدی بیش از سالیانه ۲۰ میلیارد دلار می­باشد و تعداد زیادی از این ترکیبات، در داخل کشور نیز جهت درمان بیماری­ های مختلف مورد استفاده قرار می­گیرند. در حال حاضر، سالیانه جهت واردات داروهای مذکور ده ­ها میلیون دلار ارز ازکشور خارج می­شود. بدین خاطر تحقیق و نهاﻳتاً تولید مقرون به صرفه این ترکیبات در داخل کشور، می­تواند ضمن بی­نیاز کردن کشور از واردات آنها و کاهش خروج ارز ،زمینه­ ساز دانش فنی نوین در کشور نیز باشد.

با عنایت به موارد یاد شده و به منظور گسترش پژوهش در زمینه تولید مواد اولیه دارویی و داروهای نوین پپتیدی و کمک به رفع نیازهای پژوهشی کشور در زمینه ­های متنوع سنتز ترکیبات آلی، مواد مؤثره دارویی و داروهای پپتیدی و نیز سنتز پپتیدهای نوین به خصوص پپتیدهایی که در نانو بیوتکنولوژی دخالت دارند، پژوهشکده شیمی پپتید بعنوان نخستین پژوهشکده دانشگاهی فعال در این زمینه تخصصی، از سال ۱۳۸۵ فعالیت خود را شروع نموده و در حال حاضر ضمن تربیت نیروهای با کیفیت علمی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری، توانسته است دانش فنی چندین ترکیب پپتید دارویی را نیز بدست آورد.

در این راستا، پژوهشکده در تلاش است تا نه تنها با برقراری تعادل بین ماموریت ها در زمینه ­هایی که دانشگاه متولی اصلی آن است، قدم های مؤثری برداشته و در منطقه، بهترین عملکرد آموزشی، تربیتی، علمی و جهت ­مندی را داشته باشد، بلکه برآن است تا با تلاش برای دستیابی به فن آوری و دانش روز در حوزه شیمی پپتید و با دستیابی به فناوری تولید تعدادی از اقلام مهم داروهای پپتیدی، به جلوگیری از خروج ارز در قالب ورود داروهای خارجی به کشور (بیش از ده ها میلیون دلار در سال)، کمک نماید.

با عنایت به موارد یاد شده، پژوهشکده شیمی پپتید سه گروه پژوهشی با عناوین “ گروه پژوهشی بیوکاتالیست­ ها و پپتیدهای طبیعی ”، “ گروه پژوهشی پپتیدهای نوین دارویی ” و “ گروه پژوهشی سنتز پپتیدها” را در نمودار سازمانی خود قرار داده که براین اساس، قادر به سنتز مواد مؤثره دارویی (API) و ترکیب های پپتیدی با خواص متنوع داروئی مثل ضد سرطان، ضد دیابت، ضد درد و همچنین خانواده(Gonadotropin Releasing Hormone) GnRH می­باشد. همچنین، طی سال های اخیر، با تلفیق شیمی پپتید و شیمی ترکیبات هتروسیکل فعال بیولوژیکی، ترکیبات متنوعی با خاصیت بیولوژیکی مؤثر در این پژوهشکده سنتز شده­اند. با توجه به قابلیت­ های موجود و همچنین موارد مورد نیاز کشور، این پژوهشکده توان انجام فعالیت های تحقیقاتی، خدمات مشاوره­ای، خدمات آزمایشگاهی، خدمات آموزشی _ تحقیقاتی و سنتز انواع مواد مؤثره داروئی، پپتیدی و هتروسیکلی را دارد، که در صورت تمایل جهت انجام هر یک از موارد درخواستی، جزئیات بیشتری ارائه خواهد شد.